3e: Keadilan Ekonomi Pengenalan Wawasan untuk mencapai masyarakat yang adil, saksama dan inklusif termaktub dalam Rukunegara yang dilancarkan pada 1970. Kita masih jauh terkebelakang dalam merealisasikan hasrat negara ini. Bidang dasar ini merangkumi aspirasi rakyat kita untuk bekerja dan hidup dengan bermaruah dalam Negara yang adil dan inklusif. Cadangan utama memberi tumpuan kepada dasar dan rangka kerja perundangan institusi yang diperlukan untuk memastikan hak ekonomi dan keadilan sosial untuk semua rakyat kita. I. Masyarakat Inklusif Rakyat Malaysia menyokong dasar dan program yang melayan semua orang secara saksama dan membantu golongan yang memerlukan, tanpa mengira status sosial, bangsa atau agama. Kami juga mengalu-alukan dasar yang menggalakkan penyertaan rakyat, keupayaan dan kepelbagaian masyarakat. Walau bagaimanapun, retorik politik mengenai Dasar Ekonomi Baru dan penjelmaan seterusnya telah meremehkan aspirasi ini. Ini adalah peluang bagi dasar negara untuk menjelaskan tentang objektif ini, dan untuk menyelaraskan program secara sistematik dan konstruktif. Rangka kerja dasar baharu yang melindungi kesaksamaan dalam hak asasi, maruah dan kesejahteraan, sambil menggalakkan penyertaan, keupayaan dan kepelbagaian, adalah diperlukan. (Dr. Lee Hwok Aun, Cadangan 3E-1) 1. Membina masyarakat bersatu padu berasaskan kesaksamaan dan keadilan. Merumuskan semula tonggak pembangunan supaya menjadi inklusif, berdasarkan:

1. Kesaksamaan—peruntukan keperluan asas dan taraf hidup yang layak kepada semua, berdasarkan prinsip kesaksamaan, maruah dan hak asasi manusia. Dasar ini secara khusus melibatkan pendidikan asas, perkhidmatan kesihatan awam, pemakanan, perlindungan sosial, perumahan, pendapatan asas dan keadaan kerja yang baik.

2. Keadilan—membangunkan keupayaan dan menggalakkan penyertaan rakyat untuk mengurangkan jurang antara kumpulan dalam akses, peluang, keupayaan dan perwakilan, dan akhirnya akan merapatkan jurang

116

pendapatan dan kekayaan. Bidang utama ialah pendidikan tinggi, pekerjaan profesional-pengurusan, pembangunan perusahaan, kekayaan dan pemilikan harta. (Dr. Lee Hwok Aun, Cadangan 3E-1) 2. Tubuhkan Suruhanjaya Peluang Pekerjaan Saksama untuk melindungi kumpulan minoriti daripada diskriminasi di tempat kerja. (Anusha Arumugam, Cadangan 3E-2) Anak muda Malaysia daripada kumpulan minoriti telah membangkitkan kebimbangan mengenai diskriminasi kaum dalam pekerjaan, terutamanya berkaitan peluang pembangunan kerjaya. Langkah-langkah institusi dan undang-undang harus ditetapkan untuk mengurangkan dan mencegah isu diskriminasi kaum, berdasarkan prinsip kesaksamaan dan keadilan. 3. Isytiharkan Akta Keterangkuman Sosial dan menubuhkan Suruhanjaya Keterangkuman Sosial bebas yang bertanggungjawab terus kepada Parlimen. (Saya Anak Bangsa Malaysia, Cadangan 3E-3) Empat puluh peratus rakyat Malaysia masih terperangkap dalam kitaran kemiskinan dan ketidaksaksamaan antara generasi. Individu dan kumpulan yang rentan terus menghadapi prasangka, diskriminasi dan kekal terpinggir. Kita memerlukan suruhanjaya bebas untuk menyelia pengurangan kemiskinan, peminggiran dan keterangkuman sosial. Tambahan pula, Akta Keterangkuman Sosial hendaklah digubal untuk mewujudkan peruntukan undang-undang bagi perkara-perkara tertentu seperti: i. Memenuhi keperluan asas semua rakyat secara adil dan saksama. ii. Menjunjung tinggi nilai-nilai asas berdikari, harga diri dan maruah rakyat kita. iii. Menyiapkan anak-anak kita dengan keupayaan untuk memecahkan kitaran kemiskinan dan ketidaksaksamaan antara generasi. II: Kesan COVID-19 terhadap Kelompok Rentan Wabak COVID-19 telah mendedahkan kelemahan yang wujud dalam pelbagai program perlindungan sosial di Malaysia. Keseluruhan sistem ini tidak direka untuk 117

memenuhi keperluan asas makanan dan perumahan, mahupun untuk menangani kelemahan sosioekonomi dan cabaran fiskal dengan secukupnya yang menjejaskan sebahagian besar penduduk dan pemastautin negara ini. Sistem perlindungan sosial yang menyeluruh penting untuk memastikan keperluan asas semua rakyat, terutamanya mereka yang rentan, diwujudkan. 4: Pastikan perlindungan sosial untuk isi rumah berpendapatan rendah yang diketuai oleh wanita. Wanita dan kanak-kanak daripada isi rumah bandar berpendapatan rendah adalah antara mereka yang paling terjejas. Wabak COVID-19 telah banyak mengurangkan peluang ekonomi wanita, terutamanya mereka yang bekerja sambilan dan tidak formal dengan gaji rendah dan tiada simpanan. Kelompok ini mengalami kesukaran yang tidak seimbang dalam mengakses jaringan keselamatan sosial, perkhidmatan penjagaan kesihatan dan sambungan/teknologi internet. Sistem perlindungan sosial perlu dinilai semula untuk menyediakan perlindungan yang teguh dan menyeluruh, terutamanya untuk wanita dan kanak-kanak daripada golongan miskin bandar dan masyarakat yang rentan.

1. Reka dasar perlindungan sosial khusus untuk menyediakan isi rumah berpendapatan rendah yang diketuai oleh wanita.

2. Menubuhkan jawatankuasa penyelaras pusat dengan perwakilan daripada semua pihak berkepentingan untuk menangani isu dan menyelaras program bantuan sosial.

(Lim Su Lin, People’s Health Forum, Cadangan 3E-4) 5. Jalankan projek perintis Pendapatan Asas Sejagat (UBI) untuk menilai kesesuaian pelaksanaan penuh menjelang 2025. (Dr. Nurul Kauthar, IKRAM Pulau Pinang, Cadangan 3E-5) UBI merupakan satu cara untuk menangani keselamatan pendapatan bagi kelompok yang paling rentan. 118

III. Perumahan Awam Mampu Milik untuk Kumpulan Sasar yang Memerlukan Tempat Tinggal yang Memuaskan Purata pendapatan isi rumah bulanan median nasional bagi isi rumah empat orang pada 2019 ialah RM5,873, menjadikan rumah mampu milik melebihi kemampuan sekurang-kurangnya 50% penduduk. Sekurang-kurangnya sebanyak 60 kali ganda jumlah pendapatan bulanan ini diperlukan untuk memiliki tempat tinggal yang memuaskan. Penyediaan perumahan yang mencukupi adalah hak asasi di bawah Deklarasi Hak Asasi Manusia Sejagat 1948. 6. Ambil langkah ke arah perumahan kolaboratif, mampu milik, berasaskan komuniti.

1. Mengguna pakai Sistem Binaan Perindustrian (istilah Malaysia untuk menerangkan penggunaan automasi, mekanisasi dan prefabrikasi komponen untuk industri binaan) dan kaedah percetakan 3-D, dan menggunakan bahan perumahan lestari alam sekitar.

2. Mewujudkan projek perumahan belia negara berdasarkan konsep sewa- untuk-miliki.

3. Meningkatkan pembiayaan perumahan komuniti melalui penggunaan dividen Petronas, sumbangan pelaburan Permodalan Nasional Berhad dan bon kerajaan. (CS Loh & Dr. Tai Tuck Leong, Monsoon Malaysia, Cadangan 3E-6)

7. Amalkan dasar perumahan awam yang cekap. Untuk membendung kenaikan kos perumahan bandar yang terjejas oleh spekulasi hartanah dalam ekonomi pasaran bebas:

1. menurunkan kuasa kepada kerajaan negeri dan pihak berkuasa tempatan untuk membekalkan perumahan awam.

2. mengubah pangsapuri/kondominium yang tidak boleh dijual kepada unit boleh sewa perumahan awam. Tetapkan kriteria sejagat untuk kelayakan sewa mengikut kedekatan dengan lokasi kerja, tanpa mengira kumpulan pendapatan.

3. memberi subsidi kepada graduan baru untuk penyewaan perumahan awam dan memberi keutamaan yang lebih tinggi kepada kumpulan ini apabila melibatkan kelulusan penyewaan tersebut. (Wong Tsu Soon, Agora Society Malaysia, Cadangan 3E-7)

119

8. Isytiharkan Akta Perumahan Pekerja Ladang. Permintaan untuk jaminan perumahan bagi pekerja ladang berpunca daripada penafian turun-temurun ke atas hak pemilikan perumahan asas selama lebih tiga dekad. Sebaik sahaja tempoh kontrak mereka tamat, pekerja ladang terdedah kepada pengusiran kerana mereka tidak memiliki pemilikan sah ke atas tempat tinggal mereka. Gaji yang rendah bermakna pekerja sering tidak mampu membeli rumah, termasuklah rumah yang dibina di bawah skim rumah mampu milik kerajaan, kerana harga sentiasa meningkat. Skim Perumahan untuk Pekerja Ladang, yang digubal oleh perdana menteri ketika itu Tun Abdul Razak Hussein pada 1970-an, adalah dasar yang patut dipuji secara teori tetapi pelaksanaan dan penguatkuasaannya masih jauh daripada realiti. Akta Perumahan Pekerja Ladang diperlukan untuk memastikan bahawa:

1. pemilik/majikan menerima pakai dan mematuhi dasar pemilikan Skim Perumahan untuk pekerja semasa dan bekas pekerja.

2. Skim Perumahan Pekerja Ladang disubsidi sepenuhnya oleh kerajaan persekutuan atau negeri.

3. perkhidmatan dan kemudahan semasa untuk pekerja dikekalkan di kawasan perumahan baharu. (Karthigesu Manickam, MARHAEN, Cadangan 3E-8)

9. Berhenti mengusir peneroka bandar. Kampung peneroka bandar telah wujud selama hampir 50 tahun. Penduduk sekarang adalah keturunan generasi ketiga dan keempat penduduk kampung atau pekerja estet yang telah berhijrah ke bandar untuk terus hidup, malah dialu-alukan oleh kerajaan, kerana tenaga kerja tambahan diperlukan untuk bandar yang semakin berkembang. Pada tahun 1970-an dan 1980-an, kerajaan memperuntukkan tanah kepada peneroka ini untuk tujuan pertanian. Bagaimanapun, kampung-kampung tersebut terletak di atas tanah milik persendirian dan tanah rizab kerajaan, dan penduduk kini sentiasa diancam dengan pengusiran. Sumbangan peneroka bandar kepada pembangunan bandar kita adalah tidak ternilai dan perlu diiktiraf dengan sewajarnya, dengan:

1. Mengiktiraf kampung sedia ada sebagai kampung tradisional dan memberi penduduk kampung geran tanah yang diperlukan.

2. Menyediakan komuniti yang dikenal pasti untuk penempatan semula dengan perumahan alternatif sebelum sebarang pengusiran atau perobohan. Sebagai

120

alternatif, perumahan transit sementara dengan sewa yang berpatutan mesti disediakan sehingga perumahan alternatif siap.

1. Memastikan perumahan alternatif berdekatan dengan kampung asal bagi mengurangkan gangguan kepada kehidupan peneroka bandar.

2. Mengisytiharkan Akta Anti Pengusiran untuk memastikan hak asasi peneroka ke atas tanah/perumahan alternatif dan pampasan yang mencukupi. (Parameswary Elumalai, MARHAEN, Cadangan 3E-9)

10. Majlis tempatan mesti bertanggungjawab ke atas penyelenggaraan rumah pangsa kos rendah. Keadaan fizikal rumah pangsa kos rendah di negara ini secara amnya mengerikan, mengakibatkan persekitaran hidup yang tidak kondusif untuk keluarga penghuni, sekaligus menjejaskan kesihatan fizikal dan mental mereka. Di bawah undang-undang berkanun, Badan Pengurusan Bersama (JMB) bagi setiap pembangunan kos rendah bertanggungjawab untuk mengawasi penyelenggaraan dan kebersihan. Walau bagaimanapun, yuran bulanan yang dikenakan oleh JMB selalunya melebihi kemampuan majoriti penyewa, selain perlu membayar cukai taksiran dan tanah/petak. Tambahan pula, terdapat banyak kes yang dilaporkan mengenai penduduk rumah pangsa kos rendah yang dikenakan layanan tidak adil oleh pihak berkuasa tempatan, seperti perlu membayar pihak berkuasa tempatan dua kali ganda jumlah yang dikenakan kepada penduduk rumah teres kos rendah untuk perkhidmatan yang lebih sedikit. Oleh itu, untuk meringankan beban penghuni rumah pangsa kos rendah, semua majlis tempatan harus bertanggungjawab ke atas perkhidmatan penyelenggaraan rumah pangsa kos rendah, dengan sistem semak dan imbang yang sesuai untuk memastikan integriti dalam proses tersebut. (Madhavi Sahatuan, MARHAEN, Cadangan 3E-10) IV: Hak Saksama untuk Pasangan Dwinasional Visa Pas Lawatan Sosial Jangka Panjang (LTSVP) pasangan melarang sama sekali sebarang bentuk pekerjaan bagi pemegang visa. Apabila pengecualian diberikan, ia masih sangat terhad. Lesen profesional hanya boleh diperolehi selepas Pemastautin 121

Tetap diberikan. Majikan enggan mengupah kerana sekatan ini. Ini telah menyebabkan pasangan bukan warganegara bergantung dari segi ekonomi kepada pasangan warga Malaysia mereka, yang menjadi pencari nafkah tunggal. Pergantungan ini boleh meningkatkan risiko keganasan rumah tangga kerana pasangan bukan warganegara tidak mempunyai pilihan selain bergantung kepada pasangan warganegara Malaysia mereka untuk status undang-undang dan keselamatan ekonomi di negara ini. Hak pasangan bukan warganegara untuk mendapatkan autonomi kewangan dan keselamatan mesti ditegakkan. 11. Beri pasangan bukan warganegara hak yang sama kepada pekerjaan dan perkhidmatan sosial.

1. Hapuskan larangan untuk bekerja daripada visa mereka.

2. Berikan mereka hak untuk bekerja selepas perkahwinan didaftarkan.

3. Benarkan mereka membuka akaun bank individu.

4. Memperluaskan perlindungan undang-undang buruh termasuk Kumpulan Wang Simpanan Pekerja mandatori dan kelayakan untuk pakej pemberhentian kepada mereka. (Bina Ramanand, Family Frontiers, Cadangan 3E-11)

Kata-kata Penutup 11 tindakan itu terdiri daripada seruan untuk mengguna pakai lensa konsep baharu bagi penggubalan dan pelaksanaan dasar sosio-ekonomi negara, untuk menangani isu kemiskinan, ketidaksamaan dan perlindungan sosial, dan keperluan untuk melindungi dan mempromosikan hak semua rakyat dan penduduk dalam sebuah negara yang benar-benar adil dan inklusif. 122